در نظریه‌های نوین مدیریت اطلاعات، سازمان‌ها نه به عنوان مجموعه‌ای از فرآیندهای اجرایی، بلکه به مثابه سامانه‌هایی اطلاعات‌محور تعریف می‌شوند؛ بطوری که توانایی جمع‌آوری، سازماندهی، پردازش، بازیابی، و بهره‌برداری از داده‌ها را برای ایجاد ارزش افزوده اطلاعاتی دارند. در این میان، کتابخانه‌های دیجیتال به‌عنوان زیرساخت‌هایی برای پشتیبانی از چرخه حیات اطلاعات، جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. مفهوم کتابخانه پلتفرمی که در قالب پروژه سابیت از سوی شرکت پارس آذرخش توسعه یافته، یک نمونه پیشرو در همگرایی مدیریت دانش، معماری اطلاعات و فناوری‌های هوشمند به‌شمار می‌رود. برای آشنایی با فعالیت‌های نوین شرکت‌های تابعه رهیاب پیام گستران حوزه اطلاعات و فناوری‌های هوشمند کلیک کنید.
چارچوب مفهومی کتابخانه پلتفرمی در مدیریت اطلاعات
بر اساس مبانی نظری مدیریت اطلاعات، یک سیستم اطلاعاتی کارآمد باید:
- جمع‌آوری و دریافت داده‌ها را از منابع متنوع پوشش دهد.
- پردازش و سازماندهی داده‌ها را برای تبدیل به اطلاعات ساختاریافته انجام دهد.
- ذخیره‌سازی امن و بازیابی سریع اطلاعات را تضمین کند.
- توزیع و اشتراک اطلاعات در بسترهای تعاملی و هدفمند را فراهم سازد.
- ارائه خدمات تحلیلی و پشتیبانی تصمیم‌گیری را برای ذی‌نفعان ممکن سازد.
کتابخانه پلتفرمی سابیت دقیقاً بر اساس همین چرخه طراحی شده است: از جمع‌آوری محتوای متنی، صوتی و تصویری توسط کاربران گرفته تا فهرست‌نویسی خودکار و جستجوی معنایی با هوش مصنوعی، همه فرآیندها در خدمت ایجاد یک جریان بهینه و پویا برای مدیریت دانش قرار گرفته‌اند.
سابیت؛ زیرساختی برای معماری باز اطلاعات
معماری اطلاعاتی سابیت مبتنی بر اصول زیر است:
- انعطاف‌پذیری ساختاری از طریق معماری ماژولار و توسعه‌پذیر
- دسترسی چندلایه و نقش‌محور برای مدیریت حقوق کاربران، کتابخانه‌ها و مدیران سیستم
- پیاده‌سازی استانداردهای بین‌المللی توصیف و بازیابی اطلاعات
- امکان اتصال به سایر سامانه‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های عضو
- قابلیت تعامل بین منابع رسمی و محتوای تولیدی کاربران (UGC)
این ویژگی‌ها، سابیت را از یک سامانه مدیریت منابع به یک پلتفرم دانشی تبدیل می‌کنند که می‌تواند هم‌زمان در خدمت کاربران نهایی، کتابداران و مدیران اطلاعات باشد.
ارزش افزوده اطلاعات در سابیت
یکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت اطلاعات، افزایش ارزش داده‌ها از طریق فرآیندهای ساختاریافته است. سابیت با بهره‌گیری از:
- فهرست‌نویسی خودکار مبتنی بر هوش مصنوعی
- توصیه‌گر محتوایی بر اساس تحلیل رفتار کاربر
- امکان حاشیه‌نویسی، یادداشت‌گذاری و اشتراک‌گذاری عمومی/خصوصی
- تحلیل و گزارش‌گیری لحظه‌ای برای کتابخانه‌ها
به خلق ارزش افزوده اطلاعاتی دست یافته و کاربران را از مصرف‌کنندگان منفعل به نقش‌آفرینان اکوسیستم دانش بدل می‌سازد.
پشتیبانی سابیت از تصمیم‌گیری اطلاعات‌محور
در سطوح مدیریتی، سابیت ابزاری برای پایش، ارزیابی و بهینه‌سازی خدمات کتابخانه‌ای در اختیار مدیران قرار می‌دهد. از طریق گزارش‌های تحلیلی، داشبوردهای مدیریتی و امکان مقایسه عملکرد کتابخانه‌های عضو، مدیران می‌توانند تصمیمات مبتنی بر داده اتخاذ کنند. این امر یکی از اهداف نهایی مدیریت اطلاعات یعنی افزایش بهره‌وری سازمانی از طریق دانش تصمیم‌پذیر را محقق می‌سازد.
نقش سابیت در توسعه عدالت اطلاعاتی
از منظر سیاست‌گذاری اطلاعاتی، سابیت با فراهم‌سازی دسترسی چندسطحی، امکان عضویت رایگان، و ارائه خدمات ابری، به یکی از ابزارهای تحقق عدالت اطلاعاتی بدل شده است. چنین ساختاری امکان استفاده یکسان از منابع برای کاربران در سطوح مختلف جغرافیایی و اقتصادی را فراهم می‌کند، که خود یکی از دغدغه‌های اصلی نظریه‌پردازان حوزه دسترس‌پذیری اطلاعات است.
یکپارچه‌سازی دانش در عصر پلتفرم‌ها با سابیت
کتابخانه پلتفرمی سابیت، نمونه‌ای موفق از پیاده‌سازی اصول مدیریت اطلاعات در بستر فناوری است. این پلتفرم با پشتیبانی از چرخه کامل اطلاعات، تعامل چندجانبه ذی‌نفعان، تولید دانش مشارکتی، و تحلیل رفتاری، گامی مؤثر در جهت تحقق سازمان‌های یادگیرنده و هوشمند است.
شرکت پارس آذرخش از شرکت های تابعه شرکت رهياب پيام گستران، با حضور مؤثر خود در اکوسیستم دیجیتال و ظرفیت‌های زیرساختی ارتباطی، می‌تواند در توسعه یکپارچه چنین پلتفرم‌هایی نقش حیاتی ایفا کند؛ چه از منظر اتصال پیام‌رسانی هوشمند به خدمات کتابخانه‌ای، و چه از دیدگاه پشتیبانی فنی و امنیتی در سطح ملی.
